تاریخ نویسی مکی: کنشگری سیاسی، قهرمان گرایی و نسبت آن با حرفۀ تاریخ نویسی

حسین مکی کنشگر فعال سیاسی است که با باور به نظریه قهرمان مبادرت به نوشتن تاریخ کرده است. پژوهش حاضر نسبت کنشگری سیاسی مکی با حرفه تاریخ نویسی او را مورد بررسی قرار داده است و بر این فرضیه استوار است که باور به قهرمان و تغییر قهرمانان نزد مکی ارتباط وثیقی با پیشۀ سیاست مداری او دارد و پیشۀ مکی به عنوان یک سیاستمدار این رابطه را در تاریخ نویسی اش پررنگ جلوه می دهد. بر بنیاد نظریه قهرمان گرایی که او بدان باور داشته است، در تاریخ نویسی فقط سیاستمداران و آن هم به ویژه سیاستمداران برجسته در تاریخ حاضر می شوند و توده های مردم و طبقات فرودست که پایه و شالوده شکل گیری رخدادهای این دوران مانند نهضت ملی شدن نفت بودند، غائب هستند. درنتیجه نوشتار مکی از یک سو تحت تاثیر این نظریه موجب فرایند حاشیه رانی و حذف توده های مردم و طبقات فرودست جامعه در تحولات تاریخ معاصر ایران شده است و به تبع آن تاریخ نویسی او بشدت سیاست محور و فرد محور است و کلیت جامعه و نقش آفرینی گروهای اجتماعی مغفول مانده است. در برابر فرایند حذف و حاشیه رانی مکی از برجسته سازی سود می جوید و او از نقش بی بدیل خود و برخی دیگر از قهرمانان مورد نظرش در تحولات دهۀ بیست و سی شمسی پرده بر می دارد؛ قهرمانانی که به دلیل منافع سیاسی و حزبی بعد از مدتی به ضد قهرمان مبدل می شوند.